Başak'ın Yutmograf'ı

“Kendime benzettim yanışlarını

Yönsüz yolsuz kanat çırpışlarını

Eğilmeden güneşe özgür kalışlarını

Bir mevsimlik hayat buluşlarını”

Bir dost sofrasında muhabbetteyiz. Konu yakamozdan açıldı. Sofradaki arkadaşlardan bir kısmı yakamozu – bir çok kişinin de bildiği gibi- ayın suya yansıması olarak biliyormuş. Bu görüntü de çok hoş çok romantik bir görüntüdür kuşkusuz ancak yakamozun bambaşka bir büyüsü vardır. Üstelik ay olan gecede yakamoz olmaz. Ben ilk yakamozlarımı bundan yıllarca önce Oğuzhan’la Kalkan’da, Kalamar koyunda yaptığımız bir gece dalışında gördüm. O zamanlar henüz dalgıç değildim ama dalışlara düzenli gittiğim yıllardı… O gece, sanki Peter Pan’ın minik perisi Tinkerbell, sihirli değneği ile hepimizin ellerine dokunmuş ve her birimizi ışık saçan bir periye dönüştürmüştü. Ellerimiz suda dolaştıkça, parmaklarımızın ucundan minik pırıltılar saçılıyordu. Öyle heyecanlanmıştım ki… Şu an bile aynı heyecanla gözlerim yaşarıyor. NE MUHTEŞEM BİR GÖRÜNTÜ ! İşte o parmaklarımızın arasından dökülen minik pırıltılar yakamozmuş.

Yakamozlarla ikinci karşılaşmam da Maldivler’de oldu. Bütün bir haftayı deniz üzerinde teknede geçirdiğimiz bir dalış gezisiydi. Bir akşam, küçük bir adada akşam yemeyi yiyeceğimizi söyledi kaptan. Hepimiz pek sevindik. Ada dediğim de küçücük bir şey. Etrafını dolaşmak 5-10 dakika ya sürüyor ya sürmüyor 🙂 Gece adanın etrafında yürürken, sahilde, hemen denizin yaladığı kumlar üzerine saçılmış minicik ışıklar gördük. ŞAKA GİBİYDİ! Zaten o gezinin tamamı şaka gibiydi ama o geceyi hiç ama hiç unutamıyorum.

Yakamozlar ve ateş böcekleri ! Her ikisi de beni büyülemiştir hep. Saatlerce bir ateş böceğinin peşinde koşup, gecelerce yakamoz toplayabilirim…

Sofrada yakamozdan bahsederken hep o anlar geliyordu gözümün önüne. Bir de Pi’nin yaşamındaki o muhteşem sahne !!! Yakamoz sihir değil de nedir allah aşkına ! ?

Servet Abimiz, hani masallarda olur ya ak saçlı ak sakallı bir dede –dede kadar büyük değilse ve sakalı yoksa da 🙂 – işte aynen öyle bir insan Servet Abi… Bize hikayeler anlatan ve hepimizin sevgilisi… Onun yakamozu anlatışını da onun ağzından aktarmak istiyorum;

“Büyük mercan resiflerinde gece yarısı bir saatte (kesinlikle gündüz olmuyor) milyarlarca mercan ve sünger kolonisi o saati bekliyor. Yılda bir kez ve yalnız o saatte… Önce bir iki noktada ince, beyaz bir duman görünüyor hani Salihli ovasında bir bağevinden gün doğarken tüten baca dumanı gibi. Sonra yavaş yavaş onların yakınları ve giderek resifteki tüm canlılar poliplerini bırakıyor sözleşmiş gibi. Bir saat içinde deniz adeta dev bir çorba kazanı oluyor. Her koloni kendi formunu yaratmış, hani kar kristalleri gibi asla bir birine benzemeyen.

Bir yolculuğu, yeni bir hayatı başlatmak için bir yolculuğa çıkan katrilyonlarca polip yeni koloniler kurma hayalinde… ama sadece yüzde biri başaracak bunu. Çoğu besin zincirinin bir üstüne hayat verecek hiç gocunmadan.

Kendimi kaptırdım, işte böyle bir macera bizim yakamoz dediğimiz bu hayatın en küçük canlıları. Aslında hepimiz her şeyi onlara borçluyuz…”

Bu güzel sohbetin üzerine, ertesi gün haikular ve resimler gelmeye başladı ardı ardına 🙂 Ben de bu güzellikler, yalnızca o sofradakilerde sınırlı kalmasın istedim ve işte buradayız 🙂 Yakamozun resmini yapmak istedim. Yakamozları topladım, sonra onları boyadım, tüplere doldurdum ve dünkü resimler çıktı. Aslında onlar yakamoz resmi değil tabii ama yakamoz boyasından yapılmış resimler.

Ahiku hocam bize -yan masandan- bir ahiku göndermiş

yakamoz vurur,

açılır insan dosta

koyulaşır dem…(söz.türk)

*   *   *

Ardından Servet Abi biraz çekingen ilk ahikusu ile katıldı aramıza

ay buluttaydı

ekimde gökovada

ışıdı deniz

*   *   *

Sonra ortağım Onur döktürüvemiş (Ege’lidir kendisi) Ben de dayanamadım resimledim 🙂

Hepinizin yüreğine, kalemine sağlık ! Eh şimdi gel de içme bu güzelliklere…

ŞEREFİNİZE !

YAKAMOZLARIN VE ATEŞBÖCEKLERİNİN ŞEREFİNE !

YAKAMOZ (Bu da sualtı dünyasından 🙂 )

Yakamoz bir canlıdır, latince ismi Noctulica Milliaris olan bu canlı aynı bir ateş böceğinin denizde yasayan versiyonudur. Limunisans maddesini vücudunda barındıran bu canlıya dokunulduğunda bir ışık saçar. Bu canlı bir planktondur, yani milimetrik boyutlarda bir canlı.. Bunlardan milyonlarcasi bir araya geldiginde geceleri bir kayık geçerken, veya bir balık sürüsü geçtiginde bu canlılara çarparak ışık çıkarmalarını sağlar. O yüzden balıkçı sandallarında yüksek bir direk ve bu direğin ucunda oturulacak bir yer vardir. Balıkçılardan biri buraya oturarak ay olmayan geceler, balıkların yakamoz yaparak geçtikleri yolları görüp dümenciyi oraya yönlendirirler. O yüzden Lüfer avlarken Lüx ışığı kullanılır, balık gelsin diye değil misinanin değdiği yakamozlarin çıkardığı ışıktan Lüfer korkmasın diye Lüxışığı yakamoz ışığını söndürmek için kullanılır. Aslında Yakamoz (eğer göreniniz varsa bilir) olağan üstü bir seydir, Yakamoz olduğunda denizde uzun floresan lambalar yanıyormus gibi olur. Ama bunun için ay ışığı olmaması gerekir. Ay ışığı (daha baskin oldugu için) gerçek yakamozu göremezsiniz. Bir de Yakamozlu ve Ayışıksız gecelerde denize girince pırıl pırıl gümüşe bulanmış gibi olursunuz.

Kaynak:http://www.denizce.com/yakamoz.asp

Bu yazı 23 Ağustos 2013 Cuma günü Deneme bölümünde yayınlandı. Bu yazıya gelen yorumları RSS 2.0 beslemesinden izleyebilirsiniz.